محمدرضا جلایی پور، دانشجوی دکترای آکسفورد که سال 2009 در کارزار انتخاباتی میرحسین موسوی مشارکت داشت ، ده روز قبل بازداشت شد ، او اولین بار یکسال پیش کمی بعد از انتخابات بحث برانگیز بازداشت شده بود. بازدشت محمد رضا درست زمانی اتفاق افتاد که با همسرش فاطمه شمس، در دوبی سوار بر هواپیما می شد تا به آکسفورد بیاید.
جلائی پور 27 ساله از 80 روزی که در زندان مخوف اوین در حبس بسر برد 50 روزش را در انفرادی گذرانید. پس از آزادی موقت از آنجا که به علت توقیف پاسپورتش امکان مسافرت به خارج را نداشت در ایران نزد پدر و مادرش ماند. مقامات ایرانی با تهدید از فاطمه شمس خواستند به ایران باز گردد اما او همچون همسرش دانشجوست در آکسفورد ماند تا به تحصیلاتش ادامه دهد.
در چهاردم ماه ژوئن 2010،به همسر فاطمه شمس اطلاع داده شد تا برای دریافت پاسپورتش به مسجد برود تا ، اما در عوض پنج مامور لباس شخصی او را به خانه بازگرداندند، منزل او را گشتند و وسایلش را توقیف کردند. هنوز مشخص نیست چرا او را برای بار دوم، بازداشت کرده اند،خانم شمس، می گوید این یک آدم ربایی است.
پرفسور مارگارت مک میلان، مدیر کالج سنت آنتونی دانشگاه آکسفورد در نامه ای اعتراض آمیز خطاب به آیت الله علی خامنه ای نوشت:
بی هیچ تعجب، پاسخی از خامنه ای دریافت نشده است، اما خبر ارسال نامه مک میلان از بی بی سی فارسی گزارش شد که به صورت گسترده ای در ایران مخاطب دارد، خانم شمس از این نامه و دیگر بیانیه ها بسیار سپاسگذار است.
اما داستان احسان عبده تبریزی، دانشجوی دکترای دانشگاه دوراهم، بسیار متفاوت است، او از اوسط ماه ژانویه 2010 بعد از مسافرت به تهران برای دیدار خانوده اش در زندان به سر می برد.
احسان عبده تبریزی 50 روز را در انفرادی به سر برده و وضعیت سلامتیش وخیم گزارش شده است، او فعال سیاسی نبوده است ، اما دوستانش احتمال می دهند دلیل بازداشت او ممکن است فعالیت های پدرش، حسین، مدیر روزنامه توقیف شده و اصلاح طلب سرمایه باشد؛ چرا که احمدی نژاد را مورد مورد انتقاد قرار داده بود، احمدی نژادی که ادعای پیروزی بر موسوی در انتخابات تابستان گذشته را دارد. برخی می گویند احسان در زمان حضورش در انگلستان تحت نظر و تجسس (مقامات ایرانی) بوده است.
تا همین هفته ، دانشگاه دورهام حتی از تایید اینکه عبده تبریزی بازداشت شده است، خودداری می کرد ، خبرنگاران پرسشگر با دیوار غیر قابل نفوذ دانشگاه مواجه می شدند که به آنها توصیه می کرد مطبوعاتی کردن این قضیه ممکن است احسان را در خطر قرار دهد.
یکی از دوستان احسان میگوید: "دانشجوان ایرانی که سعی در اعتراض به تصمیمات دانشگاه را داشتند از آن منع می شوند و به آنها خصوصی گفته می شود این کار بسیار غلط است"، دوست دیگری، از این بابت معترض است که: "به دلیل عدم واکنش نسبت به این اقدام، رژیم ایران هیچ فشاری را برای توضیح در مورد این بی عدالتی حس نمی کند."
همکاران و همدانشگاهیان احسان در دانشگاه اسکس جایی که عبده تبریزی در آن فوق لیسانس را خوانده بود، امضای طومار برای آزادی او رابا موفقیت به پایان رسانیدند، طوماری که بلافاصله با واکنش تهدید آمیز سفارت ایران مواجه شد که آنان را از دخالت در" مسایل داخلی ایران" منع می کرد.
اساتید سرافکنده دورهام سپس از اقدام اسکس پیروی کردند اما دانشگاه به کارمندانش اخطار داد که می توانند فقط به صورت شخصی این طومار را امضا کنند، و اطمینان یابند که سکوت دانشگاهی در این مورد پیگیری شود، کاری که کاملا در تضاد آشکار با اقدام آکسفورد برای جلایی پور است.
دورهام دیرو بالاخره برای گاردین یک بیانیه صادر کرد و اطلاع داد که عطف به سفارت ایران، عبده تبریزی به اتهام به خطر انداختن امنیت ملی و آسیب رساندن به اموال عمومی در طی تظاهرات روز عاشورا در ماه دسامبر بازداشت شده است. این همان تظاهراتی است که حدود 1000 نفر دیگر نیز طی آن بازداشت شده اند.
پرفسور آنتونی فا ستر، سخنگوی ریاست دانشگاه این مطلب رابیان داشت : "ما امنیت و ایمنی دانشجویانمان را بسیار با اهمیت می دانیم، و به محض بالا گرفتن نگرانی ها، تحقیقات خود را آغاز کردیم اما دریافت اطلاعات از ایران بسیار سخت است".
دوستان عبده تبریزی معتقدند که این بیانیه صادقانه نیست و آنرا جدی نمی گیرند و ادعا می کنند که دانشگاه دورهام به این دلیل مایل به صدور اعلامیه نیست که ارتباطهای کاری بسیاری با سفارت ایران و موسساتی همچون "انجمن خیریه مهدیه در قم" و یا سازمان میراث فرهنگی در تهران دارد.
دانشگاه دورهام این ادعا را رد می کند و به صورت غیرمستقیم به نیت سیاسی طرفداران عبده تبریری اشاره می کند . "دانشگاه به ارتباط با خانوده احسان ادامه داده و خواهد داد، و با مشورت از منابع مستقل سیاسی به پیگیری با سفارت ایران در لندن نیز ادامه خواهد داد" بیانیه پرفسور فاستر این را هم اضافه می کند که " ما به دریافت پاسخی مثبت امیدواریم، اما در عین حال به بازبینی مساله به صورت دقیق و بازنگری در مواضع خودمان به نیز ادامه می دهیم، تا مطمین شویم که هر اقدامی که انجام می دهیم، بهترین نتیجه را برای احسان در بر خواهد داشت. ما مایل نیستیم که هیچ نظر دیگری را در این مرحله ارایه کنیم."